Atom zbudowany jest z jądra (stanowiącego \( 99\% \) masy atomu) składającego się z protonów i neutronów. Wokół jądra krążą elektrony.

Atomy różnych pierwiastków zawierają różną liczbę protonów w jądrze. Celem określenia podstawowych składników atomu pierwiastka E wykorzystuje się zapis:

w którym literą Z oznaczamy liczbę protonów i nazywamy liczbą atomową, natomiast litera A to liczba masowa - liczba nukleonów (suma protonów i neutronów).

Schematyczną prezentację modeli przykładowych atomów pierwiastka ilustruje rysunek poniżej:

Odmiany pierwiastków, które można opisać taką samą liczbą protonów, różną zaś liczbą neutronów w jądrze nazywa się izotopami. Rozpatrzmy ten wątek na przykładzie atomów żelaza \( \ce{_{26}^{56}Fe} \) i \( \ce{_{26}^{58}Fe} \). Kolejno, w skład pierwszego atomu żelaza wchodzi 26 protonów, 26 elektronów i 30 neutronów (A – Z = 56 – 26 = 30), natomiast drugi atom żelaza zawiera w swojej strukturze 26 protonów, 26 elektronów oraz 32 neutrony (A – Z = 58 – 26 = 32), tzn. że atomy te różnią się liczbą neutronów – są względem siebie izotopami.